Yavru kedi ve köpekler parazit problemi – Veteriner Hekim Nilüfer Tarhan

Yavru kedi ve köpek parazit problemi yani nasıl anlaşılır, neler yapmak gerekir, tedavisi nasıldır, öldürür mü, insanlara bulaşır mı, tedavisi nedir, aşıları zararlı mıdır konularını Veteriner hekim Nilüfer Tarhan ile konuştuk;

Bebek kedi ve köpekleri çok fazla etkileyen hatta ölmelerine neden olabilen hastalık oluştrabilen türden parazitlere askaritler denir.

Parazitler kaç çeşittir?

Genel anlamda sınıflandırırsak; askaritler, kancalı kurtlar, kıl kurtları ve şeritler olarak sınıflandırabiliriz. Burada en çok bahsedeceğim konu askaritler. Çünkü özellikle bebek köpek ve kedileri çok şiddetli etkileyen hatta onların ölümüne neden olan hastalık oluşturan parazitlerdir onlar.

Parazitler hayvanlara nasıl bulaşır?

Özellikle köpeklerde transplasental yoğun kedilerde ve köpeklerde sütle ve sindirim yoluyla direk bulaşır. Anne köpeklerde hormonların etkisiyle serbest kalan larvalar direkt pelesantaya doğru gider ve yavrunun karaciğerinde gelişmeye başlar. Akabinde yavru doğduktan sonra akciğere göç eder ve 10 günlük 3 haftalık periyottan sonra yavru köpek bunu öksürerek larvaları çıkarmaya başlar. Bir kısmını yutar ya da çıkartır. Yuttukları direkt sindirim kanalından geçer ve bağırsaklarda parazit formuna dönüşür. Parazit formuna dönüştükten sonra da yumurta olarak dışarı atar. Tekrar aynı şekilde dönüşüm başlar. Onu yiyen başka yavrular aynı şekilde hastalanabilir. Bu parazitler aslında görünüm olarak spagetti makarnaya benzer.

Parazitler yavru köpekleri öldürür mü?

Özellikle asgaritlerden bahsettiğimiz için onları anlatacağım. Bebek hayvan olduklarını illaki belirti verilrler. Bir nevi zehirlenme belirtileri gösterdiği için yatar halde belki solunumu kötü olur. Özellikle sinirsel formda titremeler olur, koma haline girebilir.
Benim aslında kendi tabirim “nedeni belirsiz yavru ölümlerini yüzde 80″i asgaritlerdir. Çünkü genelde hasta sahiplerinden aldığımız bilgilerde, hayvanların bir gün öncesinde sağlıklı göründüğünü sadece biraz düşkün göründüğünü, ertesi gün ölüsünü buldukları söylerler. Bu kadar kısa sürede özelde 2 aylıktan kötü hayvanları etkileyebilir.

Belirtileri nelerdir?

Belirti olarak ise kedilerde ve köpeklerde genel anlamda zaten ondan beslenen bir canlı olduğu için hayvanın bir kısmı gıdasını zaten alıyor. Görüntü olarak tüy yapısı bozuk, halsiz hafif dehidre olabilir. Özellikle bu bebek köpeklerin karınları her zaman çok şiş gözüküyor. Daha az hareket ederler, dışkılarında paraziti görebiliriz ya da görmeye biliriz. Çünkü parazitler barsak duvara asılıp sürekli yumurta bırakırlar. Şöyleki 500 gram bir kedi düşünürsek bir parazitin büyüklüğün de yaklaşık 5-6 santim düşünürsek 10 tane olduğuna da ilaç yapsak dahi çok yoğun enfektasyonda bağırsağı tıkayıp tedaviye rağmen hayvanın ölümüne sebep olabilir. Ya da çok miktarda parazit varsa toksin salgılayıp sinirssel belirtiler ile karakterize yani aynen bir zehirlenme gibi belirtiler olur hastalık oluştururlar. Dolayısıyla tedavi olarak da çok erken yaşta askaritler hem bitlere karşı 2 haftadan itibaren 12 haftalık olana kadar parazit döken hayvanlarda 2 haftada 1 haftada bir uygulama yapıyoruz.

Askarit Parazitler Nasıl Tespit Edilir?

Hayvandan aldığımız dışkıyı mikroskobik olarak incelediğimizde özellikle askaritlerin yumurtalarını hemen yakalarız ve hemen tedaviye başlarız.

Parazit ilaçları nelerdir nasıl ve ne zaman kullanılır?

Antiparaziter ilaçları genel anlamda dünyada bir tedavi amaçlı kullanılılır, bir de koruma amaçlı kullanılır. Önce tedavi amaçlıdan başlayalım.
Tedavi amaçlı ise özellikle askaritler için süt emen bebekler dahil, emziren anneler dahil 2 haftalıktan itibaren 12 haftalık oluncaya kadar iki haftada bir antiparaziter uygulama yapıyoruz.

Koruma amaçlı parazit ilaçları

Koruma amaçlı parazit ilaçları ise dünyada genel olarak 3 ayda bir 6 ayda bir antiparaziter tedavi yapılır. Hayvanın ve evin durumuna göre evde 12 yaş altı çocuk, bebeki hamile varsa hayvan çok fazla geziyor sahibine çok fazla yakın ilişkide yatağa kadar giriyorsa ayda bire kadar düşüren parazit tedavisi uygulanıyor. Bunlar bir kısım parazitler tablet şeklinde antiparaziter tedavi ilaçları tableti şeklinde veriliyor. Bir kısmı enjektablr (iğne) şeklinde, artık yeni modern ilaçlardan enseden damlatılan damla şekinde sistemik kana karışıp sistemik etki gösteren damla şeklinde da kullanabiliyorsunuz. Çünkü piyasada çeşit çeşit kullanabileceğiniz ilaçlar var. Genelde bunlar içerik olarak özellikle askerlikten için fenbendazol ve pirental içerikli. Çoğunlukla da Plus yani bütün parazitlere etkili olsun diye praziquantel ile kombine ilaçlar kullanılır. Bu orada hekimin hayvanın yaşına, parazit dökme durumuna ya da koruma amaçlı durumuna göre hekimin kendisi karar veriyor nasl kullanacağına. Bu şekilde tedavi ediliyor.

Parazitler insanlara bulaşır mı? Etkileri nelerdir?

Parazitler 2 yaş altı çocuklarda ve bebeklerde risk grubu oluşturur. Parazit döken bir hayvanınız varsa veteriner hekiminize danışıp uygun tedaviyi uygulayın. Tabiki hamilelerin kum temizlemesini önermiyoruz. Parazit riski açısından çünkü hamilelerin ilaç kullanmaması gerekiyor. Her şekilde insana bulaşma riski var parazitlerin.

Kist aşısı nedir?

Askarit harici bir de kist aşısına değinelim. Kist aşısı diye bilinen aslında aşı olmayan antiparaziter bir ilaçtır bu. Praziquantel içerikli şeritlere karşı yapılır. Bütün dünyada yine belli aralıklarda 2-3-6 ayda bir evdeki duruma göre ayda bir de kullanılabilir. Bu bir aşı değildir. Aşılar çünkü antikor sistemi üzerine çalışır. Bu antiparaziter bir ilaçtır. Hayvana yaptığınız anda varsa oradaki paraziti döker. 15 gün sonra tekrar koruyan bir halde etkinliği sürdürmez. İlaç oldukları için yaralanma ömürleri vardır. Parazit aşıları özellikle kist aşısı dediğim praziquantel içeren enjeksiyonlu preparatlar yağlı solüsyonlardır. Dolayısıyla yağlı solüsyonlar yapılırken hayvanların hareketi esnasında yapım hatası ya da hareket ettiği için yapılan bölgede kist oluşturabilir. Dolayısıyla bu ilaçların kas içi yapılmasını öneriyoruz.

Parazit aşıları zararlı mıdır?

Buna genel anlamda bakıldığı zaman birçok sahibi hayvandan düzenli olarak ilaç vermek istemiyor. Bir kısım Evet haklı olabilirler aldığımız en ufak ilaç dahil böbrek ve karaciğer lerimizden geçtiği için yabancı kimyasal maddedir. Hani %100 zararsız asla diyemeyiz fakat özellikle et yiyen dışarı çıkan hayvanlar da bizim ülkemizde çok fazla sokak hayvanı ile yaşadığı için bu parazit ile mücadele etmek için bunları kullanmak zorundayız düzenli olarak. Düzenli kullanıldığında iyi etken maddeli iyi ilaçları kullandığımızda hayvanlardan hangisi yan etkisini görmüyoruz. Tam tersine parazitsiz olarak çok daha sağlıklı bir şekilde yaşamlarını sürdürüyorlar. Özellikle dışarı çıkan hayvanlar. Evde olan hayvanlar ise risk grubunda.

Kedim köpeğim dışarı çıkmıyor, neden parazi aşısı gerekli?

Siz ayakkabı ile eve parazit yumurtaları taşıyabilirsiniz. Köpekler ve kediler dışarıdan gelen insanların ayakkabılarını koklamayı onları sürtünmeyi çok severler. Dolayısıyla hiç dışarı çıkmayan bir kedi ya da köpek bile sadece sizin ayakkabınıza sürtünerek başka bir hayvanın parazit yumurtası alıp sindirim yoluyla onu yalaması yeterli zaten yumurta sindirime geçtiği anda belli bir süre sonra orada parazit oluşacaktır.
Evde ya da dışarıda herhangi şekilde yaşayan bütün hayvanlar için rutin olarak koruma amaçlı parazit uygulaması yapıyoruz.

Hayvanların parazit döktüğünü nasıl anlarız?

Hayvanların parazit döktüğünü görebilirsiniz yada göremeyebilirsiniz. Zaten düzenli uygulamanın amacı da budur. Çünkü parazit miktarı az olduğundan yada hayvan erişkin olduğunda barsak duvarına tutunduğu için parazitler sadece dışkı formu bozuk olabilir, ishal olabilir, dışkıda kan olabilir. Çok belirti vermeyebilir. Kediniz özellikle dışarı yapan bir kedi ise hiçbirini de göremeyebilirsiniz. Bunu bilemediğimiz için düzenli profilaktik amaçlı parazit uygulaması bu anlamda da parazit kapma olasılığı karşı hastalanmasının önüne geçiyor. Yani düzenli olarak uyguluyoruz ki hastalanmasın. Onun haricinde döken hayvanlarda zaten çok da sık aralıklarla yapılır, gerekirse kliniğe yatırılıyor. Evde başka kedi varsa özellikle aynı kum kabını kullanan kediler varsa hepsi enfekte kabul edilip aynı şekilde onlara da tedavi uygulanıyor.