BUZAĞI İSHALİ NEDEN OLUR VE NASIL MÜDAHALE EDİLİR? KOLİSEPTİSEMİ

Halk arasında “Buzağı İshali” veya “Buzağı Septisemisi” olarak bilinen Kolibasillozis hastalığına buzağılarda doğumdan sonraki 2-10 gün arasında rastlanır. Her ülke ve işletmede rastlanabilen hastalığa E.coli denilen bir mikrop neden olur. Bu mikrop çevrede ve sağlam hayvanların bağırsaklarında her zaman bol miktarda bulunmaktadır.

BUZAĞI İSHALİ NEDEN OLUR?

Hastalık daha çok, uygunsuz bakım ve beslenme koşulları nedeniyle direnci azalan buzağılarda ortaya çıkmaktadır. Direnci azalan buzağı, bu mikrobu solunum, ağız veya göbek kordonu yoluyla alır ve hastalanır

BUZAĞILAR NEDEN SIK HASTA OLUR?

Buzağıların direncini azaltan nedenler aşağıda sıralanmıştır.

1. Ahırın temiz olmaması,

2. Ahırın rutubetli, çok sıcak ya da soğuk olması,

3. Buzağının ağız sütünü zamanında içmemesi,

4. Buzağılara içirilen süt miktarının çok fazla olması,

5. İçirilen sütlerin soğuk yada bozuk olması,

6. Güç doğum,

7. Yeni doğan buzağılarla, yetişkinlerin birarada tutulması,

8. Mevsim durumu (Özellikle kış sonları ve ilkbahar başları)

9) Kalitesiz süt ikame yemi verilmesi: Buzağılar yeterince beslenemediğinden ve sindirim bozukluğu olduğundan hastalıklara yakalanma şansı artar.

10) Ananın yaşı: Genç ineklerin yavruları yaşlı ineklerin yavrularına göre hastalığa daha çok yakalanabilirler. Çünkü yaşlı ineklerin ağız sütünde hayatı boyunca kazandığı koruyucu madde daha fazladır.

11) Gebe ineğin kuruya geç alınması: Gebe inekler doğuma en geç 40 gün kala kuruya alınmalıdır. Daha geç alınacak olursa, karnındaki yavruyu yeterince besleyemez ve bu tür yavrular cılız doğar, hastalıklara daha çok yakalanırlar.

12) Soğuk, yağışlı ve rüzgarlı havalar: Bu tür havalar buzağının direncini kırarak hastalıklara yakalanmasına zemin hazırlarlar.

Bu hastalık sıkça görüldüğünden ve bazı durumlarda tedaviye rağmen ölümle seyrettiği için önemli bir problemdir.

Koli İshaline Yakalanan Buzağılarda Belirtiler Nelerdir?

Durgunluk, analarını emmede isteksizlik, vücut ısılarında düşüş, sarı-beyazımtrak ve kokusuz bir ishal görülür. Hasta buzağıların kuyruk kısımlarında sulu ishal vardır. Genellikle 4 günlükten küçüklerde durgunluk, ayağa kalkamama, sütünü emmeme, başlangıçta ateş ve sonra vücudun soğuması görülür.

3-5 günlükten büyüklerde ani olarak ortaya çıkar. Şiddetli halsizlik, yerde yatar durumda, zaman zaman çırpınma durumundadır.

İSHAL OLAN BUZAĞILAR İYİLEŞİR Mİ?

Bazı hasta buzağılar, 5-10 gün içerisinde iyileşir. Bazıları ise, birden ağırlaşır ve en geç 6 saat içerisinde ölür. E. coli mikrobunun yerleşik olduğu ahırlarda her yıl hastalık çıkar. Bu sebeple ölen buzağıyı kokuşmadan hemen laboratuara götürüp sebebini öğrenmeli ve ahırınızda önlem almalısınız.

Buzağıyı İshalden Korunma Yolları Nelerdir?

1. Gebe sağmal ineklerin kuruya çıkarılması,

2. Gebe ineklerin beslenmesine dikkat edilmesi (yeşil yem, kaliteli silaj, A vitamini takviyesi)

3. Güç doğumlarda veteriner hekime haber verilmesi,

4. Doğumun; temiz ve diğer hayvanlardan ayrı bir yerde yapılması,

5.Doğum sonrası, buzağıların temizlenmesi, kurulanması ve göbek kordonunun antiseptiklendikten (ilaçlandıktan) sonra bağlanması,

6. Ağız sütü buzağıyı hastalıklardan koruyucu maddeler taşıdığından çok gereklidir. Doğan buzağıya ilk 3 saatte mutlaka canlı ağırlığının %5?i kadar ağız sütü içirilmelidir. Doğan buzağılara ilk saatlerde septisemi serumu uygulanmalıdır. Genç ineklerden doğan yavrulara o dönemde doğum yapmış yaşlı inek varsa ağız sütünden içirilebilir. Hatta bu amaçla, yaşlı ineklerin ağız sütleri derin dondurucu veya buzlukta saklanabilir.

7.Yeni doğmuş buzağılar, emmeyi takiben anasından ayrılıp özel buzağı bölümlerine alınmalıdır. Özel buzağı bölümü; önce dezenfekte edilmeli (ilaçlanmalı), iyice havalandırılmalı, rutubetsiz olması sağlanmalı, temiz altlık sap serilmeli ve 5 günde bir mutlaka değiştirilmelidir.

8. Ahırda E.coli mikrobunun varlığı biliniyorsa, gebe inekler hamileliğin son iki ayı içinde bu mikroptan hazırlanmış aşılarla aşılanmalıdır. Eğer ana aşılanmamışsa, buzağıya doğar doğmaz E.coli mikrobu ile hazırlanmış antiserum koruyucu olarak uygulanmalıdır.

KOLİ İSHALİ OLAN BUZAĞIYA ANTİBİYOTİK VERİLMELİ Mİ?

Ahırlardaki buzağı septisemisi (koliseptisemi) olayları, koruyucu uygulamaya rağmen önlenemiyorsa, veteriner hekim kontrolünde veya laboratuvardan alınan antibiyogram (test) sonucuna göre antibiyotik uygulanabilir. Ancak, antibiyotik uygulaması en son başvurulması gereken kötü bir çaredir.