Hayvanlar da gebe kalıp üremeleri için adet görürler. Hayvanlardaki bu olgu kızgınlık yada östrüs olarak adlandırılır. Peki hangi hayvanlar adet görür?
Adet Gören Hayvanlar Hangileridir?
Bu dönem dişilerin cinsel olgunluğa ulaşmaları ile birlikte hormonların etkisiyle başlar ve bütün memeli hayvanlarda doğal olarak görülür. Dişi hayvanın erkeği kabul etmesi ancak kızgınlık döneminde ise gerçekleşir.
Hayvanlardaki gebelik sürelerinin farklı olduğu gibi, kızgınlık dönemi, süreleri, sıklıkları ve mekanizmalarıda birbirinden farklılık gösterir. Örneğin kedi, köpek, at, koyun gibi hayvanlarda belirli mevsimlerde ortaya çıkmasına karşılık (mevsime bağlı östrus), kimi türlerde örneğin sığır ve domuzlarda tüm yıl boyunca devam eder. Kedi ve köpek mevsime bağlı (6 ayda bir) kızgınlık gösterirken, koyun ve at belirli mevsimlerde birden fazla kızgınlık gösterir.
Ovulasyonun şekillenme mekanizmalarıda hayvan türleri arasında farklılık gösterir. Kimi türlerde örneğin sığır, koyun, domuz ve atta ovulasyonun oluşumu çiftleşmeye bağlı değilken, kedi ve tavşanda çiftleşme sırasında provoke olarak ovulasyon oluşmaktadır.
Örneğin; Gebe olmayan ineklerde östrus hali yıl boyunca her 21 ila 24 gün arasında görülür, yaklaşık olarak 18- 20 saat sürer.
Domuzlar da yıl boyunca adet gören hayvanlardır, östrus hali 19 ila 23 arasındadır. Ortalama 21 günde bir adet gördükleri de söylenir.
Koyunlarda mevsimsel olarak görülen östrus hali 16 gün aralıklarla şekillenir.
Kısraklarda tay kızgınlığı dönemi hariç yıl boyunca 19 ila 21 gün aralıklarla görülür.
Farelerde östrus dönemi yıl boyunca devam eder ve ayda 4-5 gündür.
Köpeklerde ise 14 gün süren adet dönemi yılda iki defa görülür. Köpek üzerinde son derece negatif psikolojiler oluşturabiliyor. Bu dönemde köpeğin iştahını cezbedecek mamalar örneğin konserve mama veriyorsanız ısıtarak vermeniz iştahının artmasına yardımcı olacaktır. Bu döenmde su içme isteği ve sık idrara çıkma görülebilir. Eğer köpeğiniz evin içinde yaşıyor ise sıvının halınıza kanepenize vb bulaşmasını istemiyorsanız köpeğinize bir adet, içindeki peçetesi gereken sıklıklarda değiştirilen külot giydirebilirsiniz. Pet shop’larda özel reyonları mevcut.
Tavşanlarda memelilerin aksine düzenli bir seksüel siklus bulunmamaktadır. Fakat tavşanlarda çiftleşmeyi kabul etme en belirgin östrus özelliğidir. Aynı kedilerdeki gibi kızgınlık döneminde kahverengi bir akıntı olabilir ama asıl olan davranış değişikliği ve çiftleşmeyi kabul etme halidir.
Kedi ve tavşan çiftleşme sırasında provoke olarak ovulasyon oluşturur. Bu hayvanlar için düzenli bir östrus takvimi çıkarmak zordur, bu tür hayvanlarda östrus kızgınlık dönemi olarak da adlandırılır. Genelde bu dönemde adet kanaması çok az görülür ya da görülmez esas dikkat çeken davranış değişiklikleridir. Örneğin kızgınlık döneminde kedilerde açık kahverengi bir sıvı görünse de esas olan kedinin davranışlarıdır, östrus dönemindeki kedi etrafa sürünerek ya da yerlerde yuvarlanarak kokusunu bırakmaya çalışır. Evcil kedilerde normal zamanlarda kucağa gelmeyen bir kedi bu dönemde kucağa gelmek isteyecek sevgi ve ilgi isteyecektir.
Midye muayyen günü olan tek “kabuklu deniz canlısıdır.
Pingback: HAYVANLARDA GEBELİK SÜRELERİ | Veteriner Türkiye