KÜMES HAYVANLARINDA YALANCI VEBA

Kanatlı hayvanlarda görülen ve halk arasında “yalancı veba” olarak tanımlanan Newcastle Hastalığı akut seyirli, çok bulaşıcı, ölüm oranı yüksek bir hastalıktır. Enfeksiyon kapan kanatlıların solunum, sindirim ve sinir sisteminde belirtiler meydana getirir. Genellikle pislik dolu kümeslerde bulanan bu hastalığın temel birimi virüstür ve bu yüzdende tedavisi oldukça zordur. 3-4 günde sürünün tamamını öldürebilir. Civciv ve piliçler yaşlılara kıyasla enfeksiyona daha duyarlıdırlar.

Hastalığın Etkeni

Çok dayanıklı bir virüs olmamasına rağmen uygun koşullarda haftalarca canlı kalabilmekte ve hastalık oluşturma yetisine sahip olmaktadır. Antibiyotiklere duyarsızdır, dezenfektanın türüne göre duyarlı veya az duyarlıdır.

Yalancı Veba Bulaşıcı mıdır?

Yalancı veba çok bulaşıcı bir hastalıktır. Fark edilmez ise kümesteki tüm hayvanları bir anda öldürebilir. Bu hastalık aynı zamanda yumurtalara da rahatlıkla bulaşabilir. Bu yumurtayı tüketen insanlarda da belirli rahatsızlıklara sebep olabilir. Bu yüzden çok dikkat edilmesi gerekmektedir.

Sindirim, solunum, deri, akıntı, salgılardan bulaşabilir. Enfekte olan hayvanlardan saçılan virüsler yem, su, yemlik ve suluk, altlık gibi değişik materyallere bulaşır. Yukarıda saydığımız yollar ile virüsü alan hayvanda enfekte olur.

Klinik Belirtileri

Genel olarak baktığımızda aniden ortaya çıkan yüksek ölümler, durgunluk, iştahsızlık, zayıflama, tüylerde kabarma, artan solunum, ayakta duramama, yumurtacı kanatlılarda yumurta veriminde azalma, ishal, solunum problemleri, başın sağa sola ve yukarı aşağı sallanması, tortikollis, bacaklarda felçler, öksürük, tıksırık, gözlerden ve burundan akıntı gelmesi belirtiler arasında sayılabilir.

Doyle tipi, Beach tipi, Beaudette tipi ve Hitchner tipi olarak adlandırılan hastalığın tipleri vardır. Bunlara göre belirtiler ufak farklılıklar gösterse de genel olarak yukarıda saydığımız gibidir.

Bu belirtileri fark ettikten sonra muhakkak tavuklardan elde edilen ürünleri  ve tüm kafeste yaşayan canlıların belirli bir tedavi süresince karantina altına alınması gerekir.

Orta şiddetli enfeksiyonda;

–          Hafif solunum ve/ veya sinirsel lezyonlar ve enteritis görülebilir.

–          Yumurta kalitesinde bozulma(kabukta renk açılması, yumuşak kabuklu, kabuksuz, kırık, sulu aklı yumurta),

–          Et ve yumurtada verim düşüklüğü dikkati çeken bulgulardır.

Hafif şiddetli enfeksiyonunda;

– Yumurta kalitesinde bozulma, verim düşüklüğü tablosuyla karşımıza çıkmaktadır.

Yalancı Vebanın Tedavisi

Bu hastalığın tedavisinde aslında yapılacak pek bir şey yoktur. Hastalık bulaşan tavuklar sürünün tamamına bulaştırmaması için kümesten alınır. Diğer tavuklar da acilen yalancı veba hastalığına yakalanmamaları için aşılanır ve dezenfekte edilir. Aşı uygulaması deri altı yada sularına damla ile olur.

Bunun dışında biyogüvenlik kurallarına dikkat edilmelidir.

Aynı zamanda tavukların yaşadığı kümesin de dezenfekte  edilmesi ve orada yaşayacak tavukların daha sağlıklı olabilmeleri için daha elverişli bir ortam hazırlanmalıdır.

Yalacı Vebaya Karşı Nasıl Önlem Alınır?

Aşılarını 2 ayda bir yapmak gerekir. İlk aşı 1 haftalık iken civcivlere püskürtme ile yapılır yani hafifçe spreylenirler. Daha sonra içme sularına her iki ayda bir verilir. 35 ile 70 günlük olduğunda bronşit newcastle ile birlikte tekrarlanır. 3 aylık olduğunda kas içi 4 lü karma yapılır. Diğer zamanlarda ise Tylan Tiolemed veya Medlinspectin verilebilir. Bunlardan birini ayda 5 defa kullanmak gerekir. ( Cihan Şeker)